Ziemiańskie historie
Strona Glowna Galeria Biogramy Miejscowosci Historia mowiona Dodaj historie Wyszukaj Bibliografia
 Strona główna  Biogramy / genealogia  Stanisław Rostworowski 

osoba :
     Stanisław Rostworowski

pokrewieństwa :
     Rostworowski Stanisław to mąż osoby : Rostworowska Zofia, p. Mycielska, h. Nałęcz
     Rostworowski sr Stanisław, h. Nałęcz to ojciec osoby : Rostworowski Stanisław
     Rostworowski Ludwik, h. Nałęcz to syn osoby : Rostworowski Stanisław

nota biograficzna :


STANISŁAW ROSTWOROWSKI

      Stanisław Rostworowski urodzony 27.11.1934 r. w Poznaniu.Syn Zofii z Mycielskich i Stanisława Rostworowskich właścicieli majątku Gębice w pow. gostynińskim. Historia rodu Rostworowskich herbu Nałęcz sięga roku 1386 i wywodzi się z Rostworowa pow. poznańskim, które to było często folwarkiem pobliskiego Żydowa pow. poznański. Protoplastą rodu jest Niemierza który żył w 1386 r. i został zamordowany przez swojego sąsiada z którym miał zatarg sądowy i go wygrał. Pierwotnie nazywali się Rozwarowscy, pierwszym który użył nazwiska w obecnej formie był w XVI w. Kasztelan Przemęcki Jakub który miał dwóch synów. Pierwszy z synów Wawrzyniec ożenił się z Anną Leśniowolską w 1641 r. i zamieszkał z nią w Leśnowoli, a drugi z synów Jan w Myszkowie. Ród Leśnowolskich zaczął wymierać i w związku z tym rodzina Rostworowskich w drodze dziedziczenia została właścicielami ogromnych dóbr sięgających od Drohiczyna w pow. siemiatyckim po Bochotnicę w pow. puławskim. Z czasem majątki były sprzedawane, co prowadziło do zmniejszenia potencjału ekonomicznego rodziny, największe jednak straty rodzina poniosła w drugiej połowie XIX w. kiedy zostały sprzedane Kłoczew w pow. ryckim, Lesznowola (Leśnowola) w pow. piaseczyński i Kowalewszczyzna pow. wysokomazowiecki nowa siedziba Rostworowskich. Doszło do tego, że Roman Rostworowski pradziad Stanisława Rostworowskiego musiał zamieszkać w Warszawie i został urzędnikiem na kolei, a rodzina żyła dosyć biednie. 

           Czterej synowie Romana Rostworowskiego byli ludźmi bardzo zdolnymi: Stanisław dziadek Stanisława był artystą malarzem, Tadeusz był wybitnym architektem działającym na Wileńszczyźnie, Michał był rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego i w 1930 r. został sędzią stałym Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, Karol który był kompozytorem i napisał dwie opery. Został też sprzedany Pruszyn w pow. siedleckim który należał do Joachima Rostworowskiego ojca Karola Huberta który był jednym z najwybitniejszych dramaturgów II R.P.. Trzej synowie Karola Huberta też okazali się bardzo utalentowani: Jan był poetą, Marek został scenarzystą i Emanuel Mateusz autor dzieła o historii świata w XVIII w. Kolejne pokolenia starały się wrócić do życia ziemiańskiego po przez różne mariaże i w okresie II R.P. do Rostworowskich należało 11 majątków ziemskich od Gębic w Wielkopolsce po Skobejki na Wileńszczyźnie i ziemi Lwowskiej. Powrót do rodziny Rostworowskich do życia ziemiańskiego został przerwany przez wybuch wojny w 1939 r. Rodzina P. Stanisława został usunięta przez Niemców z majątku w Gębicach 13.12.1939 r. i znalazła się w granicach Generalnego Gubernatorstwa, najpierw zamieszkali u Heleny i Józefa Jabłonowskich w Przyborowiu w pow. dębickim, a następnie u Stanisławy i Andrzeja Dekurów w Sancygniowie w pow. pińczowskim.

           Stanisław Rostworowski ojciec Stanisława Rostworowskiego, przez większość życia pełnił służbę czynną w Wojsku Polskim. Służbę zaczął od Legionów Polskich w 1914 r. do 1935 r. kiedy przeszedł w stan spoczynku. W 1939 r. został powołany do wojska i został dowódcą obrony przeciwlotniczej w Kaliszu. Następnie ewkułował się z rodziną do Warszawy gdzie został szefem sztabu obrony Pragi. Po kapitulacji Warszawy przedostał się do Wilna, stamtąd na Łotwę. Z Rygi statkiem przepłynął do Sztokholmu w Szwecji, a stamtąd samolotem do Francji. W Paryżu 23.10.1939 r. zameldował się u Gen. Władysława Sikorskiego od którego prawdopodobnie otrzymał propozycję objęcia funkcji Szefa Sztabu Naczelnego Wodza, ale Stanisław Rostworowski wolał wrócić do kraju w celu kontynuowania walki z okupantem. Gen. Kazimierz Sosnkowski skierował płk. Stanisława Rostworowskiego do Bukaresztu w celu objęcia funkcji dowódcy tajnej bazy "Bolek" której zadaniem było przerzucanie wojskowych z Rumunii do tworzącego się wojska w Francji, oraz przerzucanie uzbrojenia i pieniędzy na teren "Leszka" czyli okupację Sowiecką terenu Lwowskiego.

           W 11.1940 r. Rumunia zerwała stosunki dyplomatyczne z Polską, płk. Rostworowski musiał opuścić Rumunię, dostał się do Stambułu gdzie został mianowany przez Gen. Sosnkowskiego szefem tajnej bazy "Romek" w Budapeszcie. Pracował tam od 1941 r. do maja 1942 r. kiedy to placówka została wykryta przez Gestapo, przeszedł następnie przez granicę do okupowanego kraju gdzie służył w komendzie głównej A.K. Następnie służył w Okręgu Krakowskim A.K. w stopniu Gen. Bryg. ps. "Odra" gdzie został aresztowany przez Gestapo 11.08.1944r. I tego samego dnia zamordowany. Także brat P. Stanisława, Ludwik został aresztowany przez Niemców kiedy próbował przekroczyć granicę i dołączyć do ojca, następnie został osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, został wykupiony po roku czasu. W 04.1945 r. rodzina wróciła do Gębic, gdzie przebywali przez tydzień. Po tygodniu przybył do Gębic funkcjonariusz U.B. Śnieżko z nakazem opuszczenia majątku przez rodzinę w ciągu kilkunastu godzin i udać się do innego powiatu. Rodzinie wolno było zabrać z majątku mienie ruchome, co umożliwiło zachowanie mebli, obrazów i innych rzeczy. Następnie rodzina zamieszkała w Lesznie, a rodzeństwo Ludwik i Maria rozpoczęli studia w Poznaniu. W Poznaniu po pewnym czasie zamieszkała cała rodzina. Następnie rodzina przeprowadziła się do Wrocławia. P. Stanisław Rostworowski skończył polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie i ożenił się z Barbarą z Lampów. Stanisław Rostworowski pracował na różnych stanowiskach i działał w organizacji Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne, które miało swoją reprezentację w sejmie P.R.L. Do prowadziło to do wyboru Stanisława Rostworowskiego na posła na sejm na trzy kadencje (miejsce w sejmie zajął po Tadeuszu Mazowieckim), a następnie pracował w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na stanowisku Doradcy wicepremierów między innymi Wojciecha Włodarczyka (byłego członka Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego).

          Właściciele majątku w Gębicach mieli do czynienia z trzema grupami ludzi: 1 grupa byli to ludzie którzy pracowali w pałacu lub pobliżu, Franciszek Piotrowski – służący i Antonina Pudelewicz – zarządczyni domu którzy stanowili jakby część rodziny. 2 grupę stanowili pracownicy dworscy, którzy też się różnicowali, byli rządcy którzy się zmieniali i mieli uposażenie do 500,00 zł. Miesięcznie. Byli karbowi kierujący pracą rolników, tak dobrze wykonywali swoją pracę, że gdy pod koniec wojny majątek opuścił niemiecki "właściciel" baron von Hahn, zarządzili pracę tak jakby Rostworowscy już wrócili. W śród tych pracowników kolejną grupę stanowili pracownicy w domu i pracownicy rolni których rodziny były na deputacie których dochody często były wyższe niż rolników posiadających własne gospodarstwa rolne. Właściciele dbali też o zdrowie swoich pracowników i inne ich potrzeby, np. Stanisław Rostworowski (późniejszy Generał) uznał, że jeden z domów folwarcznych nie nadaje się do dalszego zamieszkania więc wziął 8000,00 zł. Kredytu na remont i wyposażenie go. Pracownicy w majątku pracowali z pokolenia na pokolenie.

        3 grupę stanowili rolnicy którzy posiadali własne gospodarstwa rolne, Stanisław Rostworowski wysunął kandydaturę P. Lewandowskiego w wyborach do sejmu w 1938 r. W Wielkopolsce były skrajnie inne stosunki między dworem, a wsią które były oparte na wspólnej walce z germanizacją stanowiąc wspólny obóz polski, niż na ziemiach pozostałych dwóch zaborów. Pałac w Śmiełowie pow. jarocińskim został wybudowany przez Hieronima Gorzeńskiego herbu Nałęcz który po wygaśnięciu rodu należał do Chełkowskich herbu Wczele, a którego filią był pałac w Gębicach.

             Pałac w Gębicah jest w stylu klasycystycznym, z wieżą. Majątek w Gębicach zmieniał właścicieli, przez jakiś czas był w rękach niemieckich i nosiły nazwę "Lukenau" i został odkupiony przez Marię Mycielską która pochodziła z majątku Chocieszewice dzisiaj Pępowo pow. gostyniński. Maria Mycielska była niezamężna i zmarła 1917 r. majątek w Gębicach przekazała w testamencie swojej bratanicy Elżbiecie z Mycielskich Mycielskiej babce Stanisława Rostworowskiego. W 1924 r. Elżbieta i Ludwik Mycielscy przepisali majątek w Gębicach na swoją córkę Zofię która w 1918 r. poślubiła rtm. Stanisława Rostworowskiego ówczesnego adiutanta Rady Regencyjnej. Majątek położony był na terenie równinnym na glebach wysokiej miał 460 ha. i prowadził gospodarkę roślinną, było też 100 ha. lasu, w czasie kryzysu majątek ratował się dostawami dla wojska.

Opracował S. Popowski




 data dodania: 2018-04-04