ur. 9 listopada 1845 r. w Służewie, zm. 22 lipca 1911 w Poznaniu, pochowany w kaplicy kościoła św. Jakuba w Miłosławiu

poeta, dramaturg, polityk, mecenas sztuki i filantrop.

Był synem hrabiego Augusta Kościelskiego (1818-1879) i Józefy z Wodzińskich oraz bratankiem Władysława (Sefera Paşy). Uczęszczał do poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Maturę zdał w Braniewie. Następnie studiował prawo w Berlinie i Heidelbergu. W czasie studiów był przewodniczącym Towarzystwa Akademików Polskich w Berlinie. W latach 1871-1872 podróżował po Francji, Afryce i Bliskim Wschodzie. Po powrocie do kraju gospodarował w dobrach rodzinnych nad Gopłem oraz zajmował się polityką i literaturą.

Kościelski utrzymywał przyjacielskie stosunki z ks. Wilhelmem, pruskim następcą tronu (późniejszym cesarzem Wilhelmem II). W 1881 r. otrzymał fotel w Izbie Panów Landtagu pruskiego, a od 1884 r. był posłem do Reichstagu. Reprezentował linię polityczną ugody z rządem pruskim, co spotkało się z krytyką innych członków parlamentarnego Koła Polskiego oraz opinii publicznej[2]. Grono sojuszników, skupionych głównie w środowisku „Kuriera Poznańskiego”, pozyskał dopiero po ustąpieniu Bismarcka i objęciu funkcji kanclerza przez Capriviego (1890). Kiedy w 1894 r. Caprivi złożył urząd, Kościelski zdecydował zakończyć karierę parlamentarną.

W 1896 r. zaczął gospodarować w majątku Miłosław, który zakupił za pieniądze otrzymane w spadku po stryju, Władysławie Kościelskim. Podjął także działalność społeczną i kulturalną, prezentując jednak nową, antypruską postawę. Był mecenasem młodzieży polskiej studiującej w Niemczech (m.in. Jana Kasprowicza). W Miłosławiu, gdzie gościł m.in. Juliana Fałata i Leona Wyczółkowskiego, założył galerię obrazów malarzy polskich, a w 1899 r. ufundował pierwszy na ziemiach polskich pomnik Juliusza Słowackiego. Jego odsłonięcia, w którym uczestniczyło wielu znanych Polaków ze wszystkich zaborów, dokonał Henryk Sienkiewicz. Ponadto w 1899 uruchomił w Miłosławiu fabrykę cygar. Opiekował się robotnikami i dziećmi z ubogich rodzin, dla których wydawał darmowe posiłki oraz pobudował i utrzymywał przedszkole.

Kościelski powołał także Towarzystwo Dziennikarzy i Literatów Polskich, któremu przez szereg lat prezesował. Był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wspierał wiele instytucji przemysłowych, handlowych i rzemieślniczych, pełnił m.in. funkcję Prezesa Rady Nadzorczej spółki H. Cegielski Towarzystwo Akcyjne. W 1904 r. przeniósł się na stałe do Poznania. Rok później założył stowarzyszenie „Straż”, którym kierował do 1909 r.

Od 1881 r. był żonaty z Marią Bloch (1855-1926), córką bogatego finansisty warszawskiego, Jana Gotliba Blocha. Miał z nią troje dzieci: dwie córki i syna, Władysława Augusta. Zmarł w Poznaniu, ale został pochowany w Miłosławiu, w podziemiach kaplicy kościoła św. Jakuba. Jego imię nosi jedna z ulic w Inowrocławiu.

Był autorem poezji, dramatów i reportaży. Jego twórczość nie zyskała jednak większego uznania zarówno wśród czytelników, jak krytyki. Choć jest ich najmniej, reportaże stanowią najbardziej wartościowy literacko fragment jego dorobku pisarskiego.

Dramaty (dramolety)

Władysław Biały, książę gniewkowski (1874)

Arria (1874)

W imię krzyża (1882)

Dwie miłości (1884)

Tragedia jakich wiele (1908)

Poznańczanie we Włoszech (1873)

Prelegent (1882)

Dzienniczek Justysi (1889)

Poezje

Sonety nadgoplańskie (1868)

Poezje (1883)

Preludia zakopiańskie (1903)

Co mi Tatry dały (1905)

Reportaże

Szkice egipskie

Źródło: Wikipedia